De kamsalamander of grote watersalamander is één van de wijdst verspreide soorten in Europa en komt ook in België voor. In vrijwel alle landen waar de salamander voorkomt gaat de soort in aantal en verspreiding achteruit. Het is de grootste inheemse watersalamander in Vlaanderen en wordt hier beschouwd als ernstig bedreigd en is beschermd.
De naam kamsalamander slaat op de hoge, getande staartkam die de mannetjes ontwikkelen in de paartijd. De mannetjes ontwikkelen de volledige staartkam pas als ze volwassen zijn, rond hun derde levensjaar. Met een lengte tot 20 centimeter is het één van de grootste salamanders van Europa en de grootste watersalamander in ons land.
Antitankgracht als biotoop
De Kamsalamander is een bewoner van kleinschalige landschappen: gebieden met hagen, houtwallen, rijen knotbomen, rietkragen en vochtige bosjes. Hij stelt hoge ecologische eisen aan zijn biotoop. Voor de voortplanting is er nood aan een netwerk van zonbeschenen visloze poelen. Vissen zijn nefast omdat ze de eitjes van de Kamsalamander opeten. In Haacht komt deze soort voor aan de Antitankgracht
Poelen
Als uitbreiding van de voortplantingsbiotoop van de kamsalamander werden twee poelen gegraven. Een goede bezonning van de poelen is belangrijk voor de voortplanting van de kamsalamander. De lichtinval zorgt voor een snelle opwarming van het water. Hierdoor wordt de ontwikkeling van de eitjes en larven bevoordeeld. Daarom worden er langs de Antitankgracht enkele bomen en struiken gerooid zodat een maximale lichtinval wordt gegarandeerd. Om nog meer van het effect van de zonnewarmte te kunnen genieten, worden de zuidgerichte oevers onder een flauwe helling aangelegd.
Compartimentering en ontslibbing
Een verdere ontwikkeling van goede voortplantingswaters is mogelijk door een compartimentering binnen de antitankgracht zelf. Door de aanleg van een aantal gronddammen in de gracht is het mogelijk om meerdere kleine watervolumes te creëren in plaats van één groot. Hierdoor neemt de lengte van de oever toe en kan er meer variatie en diversiteit ontstaan.
Een ontslibbing van de antitankgracht zorgt ervoor dat het plantenbestand zich opnieuw kan uitbreiden en ontwikkelen. Ook deze maatregel heeft voordelen voor de kamsalamander en andere amfibieën. Samen met de benodigde waterplanten voor de ei-afzet (salamanders hechten hun eitjes aan de blaadjes van waterplanten) zullen er ook meer ongewervelden verschijnen en dus ook meer voedseldieren voor de kamsalamander.
Picknickplaats en milieueducatie
De natuurlijke picknickzone doet dienst als toegangspoort van het natuurgebied. Hier is er ook plaats voor milieueducatie.
Rondom het perceel wordt met de vrijgekomen grond uit de poelen een aarden wal opgeworpen. Voor een groter aanbod aan overwinteringsplaatsen voor de kamsalamander wordt op deze wal een gemengde houtkanten aangelegd. Tevens kunnen ze overwinteren in een aangelegde wand van boomstammetjes, die een natuurlijke afscheiding vormt tussen de picknickzone en de poelen.
